5S Uygulamalarında Yapılabilecek Yanlışlar
5S uygulamalarında, malzeme ve bilgi alkışının doğru ve hızlı olduğu bir işyeri oluşturmak asıl amacımızdır. Bu amaca ek olarak;
- Çalışanların saygı ve güven duyduğu,
- İşi kolaylaştıran,
- Verimliliği arttıran,
- Kaliteli ürün/hizmet sağlamaya destek olan,
- İş güvenliğini arttıran,
- Temiz ve düzenli bir iş yeri oluşturmayı hedefliyoruz.
Bu çalışmaları yaparken bazen yukarıdaki amaç ve hedeflere hizmet etmeyen gereksiz faaliyetlere giriyoruz. Bu gereksiz faaliyetleri 5S adımlarına göre ele alalım:
Ayıklama Adımı:
Kırmızı kart kullanımı:
- Yeterince sorgulanmadan ayıklanmasına karara verilen nesneler. Daha sonra tekrar aranır ve/veya satın alınır. Arama kaynaklı israf veya kaynak israfı yapılır.
- Doğrudan çöpe veya geri dönüşüme atılacak olan nesnelere kırmızı kart asılır. Gereksiz iş israfı yapılır. (örnekler: uzun zamandır ofiste bekleyen dergiler)
- Bir bölümde ayıklanan bir nesnenin bir başka bölümde ihtiyacının olabileceği yeterince dikkate alınmaz. Bu bir malzeme israfı yapılır.
Düzenleme Adımı:
- Düzenleme yaparken eldeki mevcut imkanlar yeterince değerlendirilmeden yeni şeyler talep edilir. Kaynak israfı yapılır.
- Yeni ekipman ve/veya malzeme olmaz ise 5S yapılamaz sanılır. Bu 5S e olan inanç israfıdır.
- Malzemelerin yerleri doğru belirlenmez. Gereksiz hareketler yapılır israfa neden olur.
- İş güvenliği dikkate alınmaz. Kaza riski artırılır.
- Gereksiz etiketlemeler yapılır. Gereksiz iş israfı artar.
- Örnekler: (dolaba “Dolap” etiketi, bilgisayara “Bilgisayar” etiketi, kalemliğe “Kalemlik” etiketi yapıştırmak)
- Peki etiketleme yaparken ne kadar ileri gideceğiz ya da nelere etiket asacağız nelere etiket asmayacağız. Bu sorunun cevabı basit. “Risk Analizi” yaparak karar vereceğiz. Mesela masa üzerinde bir kalemlik var ve ben etiket asmaz isem bunun içine başka şeyler konabilir. Bunun oluşma olasılığı nedir? Gerçekleşir ise işim nasıl ve ne kadar etkilenir? Bu riskin büyüklüğü nedir? 5S uygulama alanındaki diğer riskler nelerdir? Önceliği nerelere vermeliyim gibi.
- İsrafları dikkate almadan şov amaçlı yapılan düzenlemeler. Kaynak israfına neden olur.
Düzenleme Adımı:
- Kirlilik kaynaklarına odaklanılmadan yapılan temizlikler yeterince etkin olmaz.
- Problemleri görmeyi amaçlamadan yapılan temizlikler yeterince etkin olmaz.
- Parlatmak için yapılan temizlikler yeterince etkin olmaz.
- Temizlik periyodu doğru seçilmez ise temizlik ya etkin olmaz ya da kaynak israfı olur.
- Temizlik yöntemi doğru seçilmez ise temizlik etkin olmaz. Örneğin ıslak paspas ile temizlenmesi gereken zeminin elektrik süpürgesi ile temizlenmesi.
- Temizlik malzemeleri doğru seçilmez ise temizlik ya etkin etkin olmaz ya da kaynak israfı olur. Örneğin sadece ıslak paspas ile temizlenmesinin yeterli olacağı zemin için deterjan kullanılması
- Temizlik malzemeleri (kimyasallar, kova, paspas, süpürge, havlu, çöp kovası, vb) düzenleme adımının bir parçası yapılmaz ise kıyıya köşeye atılır ve telef olabilir.
Sonuç:
7 temel israfa ve 5S in asıl amacına odaklanmadan yapılan ayıklama, düzenleme ve temizleme adımları kendi içerisinde ciddi israfları barındırabilir.
5S uygulamalarınızın israflardan arındırılması ve sürdürülmesi dileğiyle.
Yılmaz Altaş