AIAG – VDA PFMEA Eskisinden (AIAG PFMEA) Ne Kadar Farklı?
Yeni FMEA oldukça uzun birazda karışık bir FMEA formu getirdi; artık iki A4 formatında ( iki parçada) incelemek ya da A3 formatında takip etmemiz gerekiyor.
Biraz daha dikkatli bakınca benzerlikler olduğunu fakat yeni FMEA kitapçığının üzerinde çalışılan parça/prosesi incelerken bir üst seviye sistem/parça ve bir alt seviyede de parça/prosesi gerçekleştiren iş eleman(lar)ını dikkate aldığını anlıyoruz.
Biraz daha açacak olursak;
Eski (AIAG PFMAE) formunda üzerinde çalışılan proses dikkate alınırken, Yeni (VDA – AIAG PFMEA) formunda Yapısal analiz adımı, üzerinde çalışılan parça/proses adımının yanında bir üst seviyedeki sistem ve bir alt seviyedeki üzerinde çalışılan prosesi /parçayı gerçekleştiren insan, makine, malzeme gibi iş elemanlarını da dikkate alıyor.
Daha önce sadece üzerinde çalışılan parça/proses için dikkate alınan fonksiyon ve şartlar artık yapısal analizde de belirlenen sistem/parça ve İş elemanları için de Fonksiyon analizi adımında dikkate alınmalı.
Yeni PFMEA da İş elemanın neden olduğu hata üzerinde çalışılan parça/proses için hata türünü oluştururken, bir üst seviyeye etki ederek Hata Etkisini oluşturmaktadır. Eski FMEA sistematiğinde Hata türü üzerinde çalışılan parça/proses için belirleniyordu.
Mevcut Hata Önleyici ve Hata Saptayıcı tedbirler eski ve yeni PFMEA yaklaşımlarında benzer şekilde ele alınırken değişiklik, Risk Öncelik Sayısı yerine Aksiyon Önceliği (AP) olarak karşımıza çıkıyor. Aksiyon önceliği (düşük, orta, yüksek) Şiddet, Olasılık, Saptanabilirlik tabloları ile üzerinde çalışılan proses/parça ve bir üst seviye için değerlendirilerek, planlanan faaliyetlerin öncelik sırası belirlenmelidir.
Yeni PFMEA çalışmasında Yapısal Analizin doğru belirlenmesi önem taşıyor, Blok proses akış diyagramları alt operasyonlarına kadar detaylandırılmalıdır. Proses içinde birden çok fonksiyon/operasyon olabileceğinden, blok akış diyagramları kullanıldığında, özellikle İş elemanları seviyesinde hata nedenlerini belirlemek zorlaşacaktır.
Çok basit bir örnek verecek olursak; Flanş üzerinde eşit aralıklar ile 3 adet delik açma prosesinde alt operasyonlar; operatörün doğru parçayı seçip alması (1 adım), Parçayı Matkap tezgâhı üzerindeki fixtüre oturtması (2 adım), Delik delme (3 adım), Bitmiş Parçayı çıkartması & kasaya yerleştirmesi (4 adım). Her bir adımda oluşabilecek hataları ve hataları oluşturan iş elemanlarını dikkate alırsak, proses akışının/yapısal analizin önemi daha iyi anlaşılmaktadır. Şüphesiz PFMEA sürecinde hangi hataların dikkate alınacağı organizasyonun tecrübesi ve yeteneklerine bağlı olarak değişecektir.
AIAG-VDA FMEA kitapçığı; AIAG PFMEA ve VDA PFMEA kitapçıklarının yerini almak amacı ile hazırlandı, şüphesiz zaman içinde bazı değişikler/düzeltmeler olacaktır. Bununla beraber şimdiden FMEA nin ana amacı olan Hata Önleyici tedbirlerin önemini vurgulayan yeni açılımlar getirmekte, Nicel olduğu kadar Nitel de olan bir yaklaşımla, RÖS sayısı yerine Aksiyon Öncelik (AP) sayısını getirerek RÖS kaynaklı “Gri” alanları ortadan kaldırmıştır.
Ahmet KARADENİZ
Yönetim Sistemleri Analizi