ISO 9001:2015 Standardında Proses Yaklaşımına Genel Bakış
0.3.1 Genel
- Bu standart, müşteri şartlarını karşılayarak müşteri memnuniyeti sağlamak için, KYS’nin geliştirilmesi, uygulanması ve etkinliğinin iyileştirilmesi aşamasında proses yaklaşımının uygulanmasını teşvik eder.
- Proses yaklaşımının uygulanması için özel şartlar bu standardın 4.4. maddesinde verilmiştir.
- Birbirleri ile ilişkili proseslerin bir sistem olarak anlaşılması ve yönetilmesi, kuruluşun etkinliğine ve verimliliğine katkı sağlar. Yani proses yaklaşımı, daha verimli olmak için uygulanmalıdır.
- Bu yaklaşım kuruluşa, sistemin prosesleri arasındaki karşılıklı ilişkileri ve bağlılığı kontrol etmek için imkan sağlar ve kuruluşun toplam performansını artırır.
- Proses Yaklaşımı; amaca ulaşmak için, Kalite Politikası ve kuruluşun stratejik yönüyle uyumlu olarak proseslerin ve ilişkilerinin sistematik olarak tanımlanması ve yönetilmesini içerir. Kuruluş içinde, proseslerin tanımlanması, etkileşimlerinin belirlenmesi ve yönetilmesi “proses yaklaşımı” olarak adlandırılır.
- Risk Temelli Düşünce, istenmeyen sonuçları engellemeyi ve fırsatları avantaja dönüştürmeyi amaçlar.
- Proseslerin ve bir bütün olarak sistemin yönetimi; “Risk Temelli Düşünce”ye odaklanarak “PUKÖ Döngüsü”nün kullanılması ile başarılabilir.
Neden proses yaklaşımı uygulamalıyız?
Sorusuna «prosesler üzerinde sürekli kontrolü sağlamak için» proses yaklaşımı uygulamalıyız cevabını verebiliriz. Yani kuruluşlarımız, önce proseslerini belirlemeli ve bu prosesleri kontrol altında yürütme yeteneğini kazanmalıdır. Bu nedenle kuruluşlarımız, KYS’nin temel taşlarından birisi olan «Proses Yaklaşımı»nı, «Risk Temelli Düşünce» ve «PUKÖ Döngüsü» ile birlikte ele alarak doğru uygulamak için çaba göstermelidir. Biliyoruz ki, bu yaklaşımları doğru uygulayabilmek için doğru algılamak yani doğru öğrenmek gerekir.
Elbette, Proses yaklaşımını doğru uygulayan kuruluşlar, verimliliklerini önemli ölçüde arttırırlar.
Bir kuruluşun; Satış, Satın alma, Planlama, Üretim, Sevkiyat gibi temel faaliyetlerin birer proses olduğunu unutmayalım.
KYS içinde proses yaklaşımının uygulanması aşağıdakileri sağlar;
- şartların anlaşılması ve uygulanması; proseslerle ilgili şartların anlaşılması ve uygulanması,
- katma değerin dikkate alınması; prosesleri yarattıkları katma değer açısından dikkate alma,
- proses performansının sağlanması; etkili proses performansının başarılması,
- proseslerin iyileştirilmesi; veri ve bilgilerin değerlendirilmesine dayalı proseslerin iyileştirilmesi.
Şekil-1, bir prosesin şematik gösterimini verir ve prosesin elemanlarının ilişkilerini gösterir.
Şekil-1 e baktığımızda, tek bir prosesin elemanlarını görebiliriz. Şeklin ortasında prosesin faaliyetlerini görüyoruz. Proses faaliyetlerinin girdileri ve çıktıları vardır. Girdileri sağlayan girdi kaynaklarını sol tarafta görmekteyiz. Çıktıların da alıcılarını en sağda görmekteyiz.
Bu şematik gösterim aynı zamanda SIPOC Modeli olarak ta bilinir. SIPOC ingilizce Supplier, Input, Process, Output ve Customer kelimelerinin baş harflerinin alınmıştır. Türkçesi Tedarikçiler, Girdiler, Proses, Çıktılar ve Müşterilerdir.