KANBAN Tekniği
KANBAN Nedir?
Yalın üretimin temel prensiplerinden biri de sürekli akışın sağlanmasıdır. Sürekli akışı gerçekleştirmek için çekme sisteminden yararlanılmaktadır. Üretimin istenilen miktarda istenilen zamanda istenilen ürünün tam zamanında gerçekleşmesi için proseslere bilgi veren sistemdir. Bu sistemi kurarken kullanılan kartlara Kanban kartları adı verilmektedir. Japonca’da sinyal kartları olarak kullanılan Kanban, ilk olarak 1940’lı yılların sonlarından itibaren Toyota tarafından uygulanmıştır. Taiichni Ohno tarafından 15 yıl süreyle sistemleri mükemmelleştirme amacıyla kullanılmış olup 80’lerden itibaren Batıda karşılık bulmuştur. Amaç her istasyondaki üretim sistemini kontrol altında tutmak ve ara stokların önüne geçmektir. Ürün ve bilgi akışını yönetir, bunun dışında stok yönetimi yapılmasının gerektirmez. Sadece emniyet stoğu vardır. Emniyet stoğu kanban kadardır. Kanban sisteminin uygulandığı firmalarda tam zamanında üretim felsefesiyle çekme sistemine göre üretim gerçekleştirilmektedir. Kanban tam zamanında üretim (Just In Time-JIT) in bir parçası üretimi kontrolde kullanılan görsel bir metoddur. Çekme sisteminin bir parçasını içerir. Kanban sistemine göre sonraki faaliyet önceki faaliyetten sadece kullandıkları kadar ve zamanda malzeme çeker. Kanban sisteminde genelde kart kullanılırken, kutu da kullanılmaktadır. Kanban sisteminde kullanılan kartlar 10,6 * 20,32 cm boyutlarında bilgiler taşıyan kartlardır.
KANBAN Kartının Yapısı
Kanban kartında belirtilen ifadeler:
Kullanıldığı yer, Parça adı, Parçanın tanımı, Kanban numarası, Parça sayısı / kanban, Kanbanın konulduğu kodun numarası veya ismi, Önceki iş istasyonun adı, Kanbanın teslim edileceği iş istasyonun adı, Operasyonun adı, Teslim süresi şeklindedir.
KANBAN Tekniğinin Uygulanma Mantığı
Kanban sistemi itme sisteminin tersine olarak işlemektedir. Sonraki aşamadan parça çekildikçe bir önceki aşamada üretimi tetikler. Ara stokları bu sayede ortadan kaldırmayı sağlamaktadır. Müşteriden istenilen talep üretimden çekme sistemiyle geriden işleyerek bu şekilde çekilir. Arızalı parçalar sonraki faaliyetine asla gönderilmez. Eksik veya fazla parça oluşturulmamalıdır.
Kanban tahtasında üç sütun vardır. Bu kısımlar İstenen, Devam Eden ve Tamamlanan şeklindedir. Bu sayede darboğazları ortaya koymamızı sağlar. Dolayısıyla verimliliği artırmamızı sağlar. Kanban sistemini uygulamak kolay ve ucuzdur.
KANBAN Türleri
Kanban sistemi üç tipte kullanılmaktadır. Bunlar, ingilizce kısaltmalarla aşağıdaki şekilde gösterilmektedir. Kanbanların konulduğu Kanban Kutusu (Kanban post) da aşağıda en sağdaki şekilde sembolle gösterilir.
Çekme (Withdrawal-Conveyance) kanbanı
Üretim (Production) kanbanı
Sinyal (Signal) kanbanı
Çekme kanbanı: Sonraki istasyonun önceki istasyondan istediği kadar parça çekmesi için kullanılan kanban türüdür.
Üretim kanbanı: Çekme kanbanıyla alınan parça için üretimi tetikleyen kanban türüdür. Alınan parça için yeni parçanın üretimini ister.
Tedarikçi kanbanı: Dışardan tedarik edilecek malzeme için kullanılan çekme tipi kanbandır.
Bunun dışında talep dalgalanmaları nedeniyle acil durumlar için dağıtılan iş bitince değişen acil ihtiyaç kanbanı, sipariş için sadece dağıtılan özel kanban, parti üretim durumunda sinyal kanban, parti üretiminde malzeme ihtiyaçları için malzeme kanbanı kullanılmaktadır.
Kanban sisteminde karşılan problemler olarak her bir adımda kartın kullanımı ve bunun için de çalışanların bu konuda eğitilmesi gerekmektedir. Kanban kullanımı darboğaz durumunda zorluk oluştuğunda Constant Work In Progress olarak ifade CONWIP kullanımı daha anlamlı hale gelmektedir.