Sağlık Sektöründe Yalın Yaklaşım
Yalın Yaklaşım Nedir?
Yalın kavramı, iş hayatımıza bir Japon felsefesi olarak giren ve özellikle de üretim yapılan sektörlerde yoğun olarak kullanılan bir kavramdır. Yalın yaklaşım ile ilgili metotların hizmet sektöründen çok üretim sektöründe uygulanmış olması nedeniyle yalın üretim tabiri sıkça kullanılır olmuştur. Yalın üretimin temel felsefesi ürünün tasarımından müşteriye teslimine kadar geçen süreçte oluşan 7 temel israftan mümkün olduğunca arınmayı içermektedir.
Günümüzde maliyetleri azaltmak için rakiplerin kıyasıya bir rekabete girdiği piyasalarda yalın felsefesini uygulayabilmek daha da önemli hale gelmiştir. Bu noktada yalın yaklaşımın sadece üretimde değil, hizmet içeren tüm süreçlerde uygulanabilecek bir yaklaşım olduğunun anlaşılması ile yalın üretim kavramı yerini yalın yaklaşım ya da yalın düşünceye bırakmıştır. Yalın düşüncedeki temel felsefe; herhangi bir süreçte değer yaratan ve yaratmayan işlemleri belirlemek, değer yaratmayanları yok ederek veya azaltarak her işlemin sürece katkı sağladığı bir faaliyetler bütünü oluşturup sürekli akışı sağlamaktır.
Yalın Sağlık Nedir?
Sağlık sektöründe yaşanan global sorunlar, devlet tarafından sıkı kontrol altında tutulan fiyat politikaları, işlemler için ödenen tutarlardaki değişkenliğin az olmasına karşılık operasyon maliyetlerindeki artış sağlık kuruluşlarının yalın yaklaşım ile tanışmalarına neden olmuştur.
Yalın yaklaşım felsefesinin sağlık süreçlerine de kolaylıkla uygulanabilir olduğunun anlaşılması ile Yalın Sağlık kavramı ortaya çıkmıştır. Yalın üretimdeki israfların azaltılması, hataların önlenmesi ve çevrim süresinin kısaltılarak sürekli iyileştirme mantığının sağlık süreçlerine uygulanmasına Yalın Sağlık adı verilir.
2000’li yılların başından itibaren, çeşitli önyargılar ve engelleri aşarak yalın düşünceyi sağlık kuruluşlarında uygulayan pek çok sağlık kuruluşu, yalın yaklaşımın kalite ve güvenlik, erişilebilirlik ve hız, hasta ve çalışan memnuniyeti, israfların önlenmesi ve yönetim sorunlarına yönelik çarpıcı etkiler yarattığı doğrultusunda bilgiler ortaya koymaktadır.
Yalın Sağlık’ın ilk uygulayıcılarından Thedacare (ABD) uygulamış olduğu yalın yöntemleri ile 2004-2007 yılları arasında üç yılda verimliliğini %12 artırmış, hastane işletim karlılığını iki katına çıkarmış, yıllık cirosunun %5’ine tekabül eden 27 milyon $’dan fazla tasarruf sağlamıştır. Hastane/doktor kaynaklı hataları milyonda 94.000‘den 7.000‘e düşürerek %92,5 iyileşme sağlamış ve ‘Amerika’daki en iyi kalite düzeyine ulaşan sağlık kuruluşu olmaya hak kazanmıştır.
Dünyada yalın sağlık ile ilgili pek çok başarı hikayesi mevcuttur.
Sağlık Kuruluşları Neden Yalınlaşmalı?
Yasal mevzuat, hasta ve çalışan memnuniyetsizliği, az sayıda nitelikli personel gibi idari problemlerin yanı sıra sağlık kuruluşlarında özellikle hizmet sunulan ameliyathaneler, yoğun bakımlar, poliklinikler, gibi noktalarda sıkça rastlanan problemler şunlardır:
- Uzun işlem süreleri,
- Gereğinden uzun hasta beklemeleri,
- Fazla miktardaki stoklar (ilaçlar ve sarf malzemeleri),
- İlaç aramakla kaybedilen zaman,
- Bekleyen evrak sayılarının fazlalığı ve
- Hasta yatış sürelerinin uzunluğu.
Yalın uygulamalar ile süreçlerdeki israflara odaklanıp bu israflar azaltıp/yok edildiği zaman sunulan hizmetin hızının arttığı ve dolayısıyla verimliliğin arttığı, işlem kalitesi ve çalışan ve hasta güvenliğinin arttığı, hasta memnuniyeti ve çalışan memnuniyetinin de dolaylı olarak arttığı görülecektir. Tüm bu iyileştirmelerin yanında sunulan hizmetlerle ilgili birim maliyetler de azalacaktır. Sağlık kuruluşları için yalın yaklaşım felsefesinin benimsenmesi ve kuruluşun tüm kademesindeki çalışanlar tarafından doğru şekilde algılanması, maliyet, kalite ve hız dengesini optimize ederek verimliliğin planlı ve sürekli olmasını mümkün hale getirecektir.
Demet AK
Yönetim Sistemler Uzmanı